ασαρκος λογος

Άσαρκος και σεσαρκωμένος Λόγος
του Μητρ. Ναυπάκτου Ιεροθέου Βλάχου
Το κέντρο της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης είναι ο Χριστός, με την διαφορά ότι, στην Παλαιά Διαθήκη οι Προφήτες έβλεπαν τον άσαρκο Λόγο, ενώ στην Καινή Διαθήκη οι Απόστολοι και οι θεούμενοι βλέπουν τον σεσαρκωμένο Λόγο. Όλες οι αποκαλύψεις του Θεού μέσα στην ιστορία, είναι αποκαλύψεις του Υιού και Λόγου του Θεού. Στην Παλαιά Διαθήκη ο Λόγος του Θεού είναι ο Μεγάλης Βουλής Άγγελος, ο Άγγελος της δόξης, ενώ στην Καινή Διαθήκη ο Λόγος του Θεού γίνεται Χριστός, αφού η θεία φύση, δυνάμει της υποστατικής ενώσεως θείας και ανθρωπίνης φύσεως στο πρόσωπο του Λόγου, έχρισε την ανθρώπινη φύση.
Από το περιοδικό:"Εκκλησιαστική Παρέμβαση"
Σε τροπάριο που συνέταξε ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, γράφεται: «πρότερον μεν ως άσαρκον, ύστερον δε δι' ημάς σεσαρκωμένον». Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ακόμη διδάσκει ότι, το όνομα Χριστός είναι όνομα της υποστάσεως και όχι της φύσεως. Γράφει χαρακτηριστικά: «Το δε Χριστός όνομα της υποστάσεως λέγομεν, ου μονοτρόπως λεγόμενον, αλλά των δύο φύσεων υπάρχον σημαντικόν? αυτός γαρ εαυτόν έχρισε, χρίων μεν ως Θεός το σώμα τη θεότητι αυτού, χριόμενος δε ως άνθρωπος? αυτός γαρ εστι τούτο κακείνο. Χρίσις δε η θεότης της ανθρωπότητος». Έτσι, ο Χριστός «το συναμφότερον, και Θεός και άνθρωπος λέγεται και κτιστός και άκτιστος και παθητός και απαθής».
Όλα τα χωρία της Παλαιάς Διαθήκης που χρησιμοποίησε ο Χριστός στην διδασκαλία Του, αλλά και τα χωρία από την Παλαιά Διαθήκη που ερμήνευσαν οι άγιοι Απόστολοι και αναφέρονταν στις αποκαλύψεις του Θεού είναι χωρία που σχετίζονται με την αποκάλυψη - φανέρωση του ασάρκου Λόγου. Ο Γιαχβέ της Παλαιάς Διαθήκης είναι ο ών, ο ήν και ο ερχόμενος, είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού, ο Χριστός.
Η Παλαιά Διαθήκη κάνει λόγο για την θεία φύση του Λόγου, ενώ η Καινή Διαθήκη, μετά την ενσάρκωση του Λόγου του Θεού, κάνει λόγο και για την θεία και για την ανθρώπινη φύση Του που είναι ενωμένες υποστατικώς στο πρόσωπο του Λόγου και δυνάμει αυτής της υποστατικής ενώσεως και της αντιδόσεως των ιδιωμάτων των δύο φύσεων, και η Καινή Διαθήκη ονομάζει Χριστόν τον Κύριον της δόξης και τον Μεγάλης Βουλής Άγγελον της Παλαιάς Διαθήκης. Έτσι το όνομα Χριστός μεταφέρεται και στην Παλαιά Διαθήκη και αποδίδεται στον Θεό του Αβραάμ του Ισαάκ και του Ιακώβ.
Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέγει ότι ο Χριστός όταν ονομάζεται Υιός Θεού αυτό γίνεται γιατί δέχεται τα ιδιώματα της ανθρωπίνης φύσεως, η οποία είναι ενωμένη με την θεία φύση υποστατικώς, και όταν ονομάζεται υιός ανθρώπου δηλώνει ότι δέχεται τα ιδιώματα και τα αυχήματα της θείας φύσεως. Και αυτό γίνεται λόγω της αντιδόσεως των ιδιωμάτων κάθε φύσεως, επειδή υπάρχει η ταυτότητα της υποστάσεως και η περιχώρηση των δύο φύσεων. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο μπορούμε να πούμε για τον Χριστό «Ούτος ο Θεός ημών επί της γης ώφθη» καθώς επίσης και ότι «άνθρωπος ούτος άκτιστός εστι και απαθής και απερίγραπτος».
Είναι σαφής η διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας ότι οι αποκαλύψεις του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη είναι αποκαλύψεις του ασάρκου Λόγου. Η εμφάνιση του Προφήτου Μωϋσέως και του Προφήτου Ηλία στο όρος Θαβώρ, κατά την Μεταμόρφωση του Χριστού, δείχνει αυτήν την πραγματικότητα, ότι οι μεγάλοι αυτοί Προφήτες κατά την διάρκεια της ζωής τους έβλεπαν τον άσαρκο Λόγο, τον οποίο τώρα αναγνωρίζουν εν τη σαρκί αυτού. Συνέβη ό,τι και με τον Αβραάμ, ο οποίος κατά τον λόγο του Χριστού ηγαλλιάσατο: “Αβραάμ ο πατήρ υμών ηγαλλιάσατο ίνα ίδη την ημέραν την εμήν, και είδε και εχάρη” (Ιω. η/, 56-57). Επίσης, αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι, ο Αναστάς Χριστός στους Μαθητάς που πορεύονταν προς Εμμαούς, ερμήνευε όλα όσα αναφέρονταν στις Γραφές ότι πραγματοποιήθηκαν στον εαυτό Του. Συγκεκριμένα ο Ευαγγελιστής Λουκάς γράφει: «καί αρξάμενος από Μωϋσέως και από πάντων των προφητών διηρμήνευεν αυτοίς εν πάσαις ταις γραφαίς τα περί εαυτού» (Λουκ. κδ/, 27).
Υπάρχουν μερικοί που διαχωρίζουν το όραμα και την αποκάλυψη του Προφήτου Δανιήλ από άλλες αποκαλύψεις του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη και κάνουν λόγο για το ότι, η αποκάλυψη του Θεού στον Δανιήλ ως Παλαιού των ημερών είναι αποκάλυψη του Πατέρα.
Συγκεκριμένα, στο βιβλίο του Προφήτου Δανιήλ περιγράφεται μια θεία οπτασία:
«Εθεώρουν έως ότου θρόνοι ετέθησαν, και παλαιός ημερών εκάθητο, και το ένδυμα αυτού ωσεί χιών λευκόν, και η θρίξ της κεφαλής αυτού ωσεί έριον καθαρόν, ο θρόνος αυτού φλόξ πυρός, οι τροχοί αυτού πυρ φλέγον? ποταμός πυρός είλκεν έμπροσθεν αυτού, χίλιαι χιλιάδες ελειτούργουν αυτώ, και μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αυτώ? κριτήριον εκάθισεν, και βίβλοι ηνεώχθησαν. εθεώρουν τότε από φωνής των λόγων των μεγάλων, ών το κέρας εκείνο ελάλει, έως ανηρέθη το θηρίον και απώλετο, και το σώμα αυτού εδόθη εις καύσιν πυρός. και των λοιπών θηρίων η αρχή μετεστάθη, και μακρότης ζωής εδόθη αυτοίς έως καιρού και καιρού. εθεώρουν εν οράματι της νυκτός και ιδού μετά των νεφελών του ουρανού ως υιός ανθρώπου ερχόμενος ήν και έως του παλαιού των ημερών έφθασεν και ενώπιον αυτού προσηνέχθη» (Δανιήλ ζ/, 9-13).
Στο όραμα αυτό καταγράφονται δύο πρόσωπα, το ένα είναι ο Παλαιός των ημερών που καθόταν σε θρόνο και το άλλο είναι ο υιός του ανθρώπου που ερχόταν με τις νεφέλες του ουρανού και έφθασε μέχρι το σημείο που καθόταν ό Παλαιός των ημερών.
Υπάρχει πλούσια θεολογική ανάλυση γύρω από την ερμηνεία της προφητείας αυτής, για το ποιός είναι ο Παλαιός των ημερών, ο Πατέρας ή ο Υιός. Υπάρχουν κείμενα που υποστηρίζουν ότι ο Παλαιός των ημερών είναι ο Πατέρας και ο υιός του ανθρώπου είναι ο Χριστός, καθώς επίσης υπάρχουν άλλα κείμενα που υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα και το αυτό πρόσωπο, δηλαδή τον Υιό και Λόγο του Θεού, ο οποίος ως Παλαιός των ημερών έγινε άνθρωπος, χωρίς να αποβάλη την θεότητά Του. Και κατ' αυτόν τον τρόπο συνδέουν και ταυτίζουν τον Παλαιό των ημερών που κάθεται στον θρόνο με τον μέλλοντα κριτή.
Κυρίως η πατερική και υμνολογική παράδοση αποδέχεται την δεύτερη ερμηνεία, ότι πρόκειται περί του ενός και του αυτού προσώπου, δηλαδή ο Παλαιός των ημερών είναι ο Άσαρκος Λόγος, γιατί κανείς ποτέ δεν είδε τον Πατέρα κατά τον σαφή λόγο του Χριστού, και με τον υιό του ανθρώπου δηλώνεται η ενανθρώπηση του Παλαιού των ημερών. Επίσης, όλες οι Θεοφάνειες της Παλαιάς Διαθήκης είναι αποκαλύψεις του Λόγου καί, βεβαίως, αν ο Παλαιός των ημερών είναι ο Πατέρας και όχι ο Υιός, τότε δεν μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί σαρκώθηκε ο Υιός και όχι ο Πατέρας.
Επομένως, η αυθεντική ερμηνευτική ανάλυση του οράματος του Προφήτου Δανιήλ είναι ότι, δεν πρόκειται περί δύο προσώπων, αλλά περί ενός και του αυτού προσώπου, αφού ο Παλαιός των ημερών είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού που είναι ενωμένος και υπάρχει αϊδίως με τον Πατέρα και το Άγιον Πνεύμα, ο οποίος Υιός στον κατάλληλο καιρό έγινε άνθρωπος καί, βεβαίως, στην Δευτέρα Παρουσία Του θα κρίνη τους ανθρώπους.

παναγια

η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που γιορτάζουμε κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου, είναι η μεγαλύτερη από τις θεομητορικές εορτές που καθιέρωσε η Εκκλησία μας προς τιμήν της Μητέρας του Κυρίου. Γι΄ αυτό και έχει ξεχωριστή θέση στην ορθόδοξη πνευματικότητα.
Το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, κατά την Ορθόδοξη διδασκαλία, κατέχει κεντρικό ρόλο στο έργο της «θείας οικονομίας». Η Παναγία έγινε το όργανο της «εν Χριστώ» σωτηρίας μας. Είναι το θεοδόχο χωρίο, δηλαδή το χωράφι, στο οποίο ο Θεός Πατέρας με τη θέλησή της έγινε γεωργός, σπόρος ο Λόγος του Θεού και φυτουργός το Πανάγιο Πνεύμα. Εάν το Άγιο Πνεύμα προσωποποιεί τη θεία αγιότητα, η Παναγία προσωποποιεί την ανθρώπινη αγιότητα, δηλαδή τον άνθρωπο που μπόρεσε να βαστάξει μέσα του το Θεό Λόγο. Εξάντλησε την ανθρώπινη δυνατότητα προσλήψεως της χάρης του Θεού. Στο πρόσωπό της εκπληρώνονται τα γεγραμμένα, σύμφωνα με τα οποία ο Χριστός θα είναι η «ράβδος» και το «άνθος» που θα βλαστήσει από τη ρίζα του Ιεσσαί και ο βασιλεύς που θα καθίσει στο θρόνο του Δαβίδ. Η Παναγία είναι η γυναίκα εκείνη, το σπέρμα της οποίας συνέτριψε την κεφαλή του «αρχεκάκου όφεως». Αυτή είναι η αληθινή «Κιβωτός της Διαθήκης», η «πύλη η κατά ανατολάς, η κεκλεισμένη», με μια λέξη η ανακεφαλαίωση της Ιεράς Ιστορίας, η πραγμάτωση των «τύπων» και των «σκιών» της Π. Διαθήκης.
Γι΄ αυτό το μόνο όνομα της Θεοτόκου, Μητέρα του Θεού, περιέχει όλο το μυστήριο της οικονομίας της σωτηρίας.
Η πρώτη χαρμόσυνη αγγελία για την επανένταξη του ανθρώπου στην κοινωνία του με το Θεό δόθηκε αμέσως μετά την πτώση των πρωτοπλάστων. Σ΄ αυτό το πρωτευαγγέλιο κάπως, θα έλεγε κανείς, αόριστα μίλησε ο Θεός για Έναν απόγονο της προμήτορος, που θα συνέτριβε τον αίτιο της πτώσεως (διάβολο). Μίλησε επίσης και για τη νέα Εύα, που θα αποκαθιστούσε την ανταρσία της πρώτης και θα αποτελούσε τον συνδετικό «κρίκο» ανάμεσα στο Θεό και στον άνθρωπο.
Το πρώτο ευαγγέλιο δόθηκε στον άνθρωπο από το Θεό, για να περιμένει, όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου, το Σωτήρα του και την Πρώτη μετά απ΄ Εκείνον, που θα γίνει η αιτία της χαράς του ανθρώπου της πτώσεως.
«Έγινε Μητέρα Εκείνου του οποίου άξιζε να γίνει Μητέρα» τονίζει ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας. Έτσι το προαιώνιο απόκρυφο και άγνωστο ακόμα και στους αγγέλους σχέδιο του Θεού για την δική μας σωτηρία - θέωση φανερώθηκε στη γη χάρη στην Παναγία. Κι αυτό το μυστικό σχέδιο είναι η εκ Παρθένου σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, η ασύγχυτη ένωση της θείας Του φύσεως με την δική μας ανθρώπινη φύση γεγονός που υπομνηματίζει χριστολογικά το μυστήριο της Θεοτόκου. Όπως επίσημα δογμάτισε η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος (431 μ.Χ.), αυτή η ασύγχυτη ένωση πραγματοποιήθηκε την στιγμή που εκ Πνεύματος Αγίου η Παναγία συνέλαβε στην άσπορη παρθενική Της γαστέρα την ανθρώπινη φύση του Χριστού. Έτσι, ο Κύριος που γεννήθηκε προαιώνια από τον Πατέρα τέλειος Θεός, γεννήθηκε σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή από την Παναγία τέλειος άνθρωπος. Κι επειδή ο Υιός του Θεού που ενανθρώπησε, είναι ένα και μοναδικό πρόσωπο με δύο ασύγχυτες φύσεις και όχι δύο πρόσωπα, γι΄ αυτό η Παναγία ονομάζεται Θεοτόκος.
Η Παναγία με το να γίνει Θεοτόκος αποτελεί την γέφυρα που μας οδηγεί από την γη στον ουρανό. «Καμιά δωρεά του Θεού δεν μεταβιβάζεται στους αγγέλους και στους ανθρώπους παρά μόνο δια μέσου Αυτής» ομολογεί ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Γι΄ αυτό κι εμείς Την προσκυνούμε τιμητικά και Την παρακαλούμε: «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς», δηλαδή γίνε η (πάντοτε εισακουόμενη) Μεσίτριά μας προς τον Υιό και Θεό σου.
Δεν φθάνει όμως να Την παρακαλούμε μόνο με τα χείλη. Πρέπει όλη η ζωή μας να είναι μια «έμπρακτη παράκληση», καθώς συμβουλεύει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. «Ας κατασκευάσωμεν την ενθύμισιν και την καρδίαν μας, ταμείον και κατοικίαν των αρετών της Θεοτόκου. Πως τούτον εμπορούμεν να κάμωμεν; Παρθένος είναι η Θεοτόκος και φιλοπάρθενος και αγνή και φίλαγνος; Βέβαια και ημείς, αν έχωμεν όχι μόνον αγνόν το σώμα από κάθε σαρκικήν αμαρτίαν, αλλά και την ενθύμισίν μας καθαράν από αισχρούς και ρυπαρούς λογισμούς, θέλομεν αποκτήσει εις τον εαυτόν μας την Χάριν της υπεράγνου Παρθένου. Φευ γει αυτή κάθε αισχρόν πάθος; Τους ρυπαρούς λογισμούς αποστρέφεται; Πολεμεί την πορνείαν; Μισεί του θυμού τα κινήματα; Δεν δέχεται τον φθόνον και τας φιλονεικίας; Δια τούτο και ημείς πρέπει να μισώμεν όλα τα ανωτέρω πάθη, εάν θέλωμεν να είμεθα μιμηταί και φίλοι της Παρθένου. Και πάλιν· χαίρεται η Παρθένος εις την νηστείαν και την εγκράτειαν· ευφραίνεται εις την παρθενίαν και σωφροσύνην· αγαπά την ειρήνην και την πραότητα· εναγκαλίζεται την αγάπην και την ταπείνωσιν· δια τούτο και ημείς πρέπει να αγαπώμεν τας αρετάς ταύτας, εάν θέλωμεν να είμεθα ακόλουθοι και μιμηταί της Παρθένου· και με συντομίαν, καθώς η Παρθένος μισεί μεν κάθε κακίαν, αγαπά δε κάθε αρετήν, ούτω πρέπει να κάμνωμεν και ημείς, ίνα η Παρθένος βλέπουσα ημάς εστολισμένους με τας τοιαύτας αρετάς, επιθυμήση του κάλλους των ψυχών μας και έλθη νοερώς εις ημάς φέρουσα μαζί της, κάθε σειράν πνευματικών χαρίτων και αγαθών».
Στην αποκάλυψη, στο 7ο κεφάλαιο, περιγράφονται οι πρεσβύτεροι στον ουρανό να είναι ντυμένοι με λευκές στολές που τις έπλυναν με το αίμα του Ιησού Χριστού, τον οποίο λατρεύουν ημέρα και νύκτα, «και ο καθήμενος επί του θρόνου σκηνώσει επ΄ αυτούς». Ο Θεός θα σκηνώσει μέσα μας. Σε κάθε άνθρωπο που έπλυνε την ψυχή του με το αίμα του Χριστού, ο Τριαδικός Θεός θα κάνει την καρδιά του Άγια Αγίων και θα κατοικεί σ΄ αυτόν. Το Πανάγιο Πνεύμα, που το επικαλούμαστε λέγοντας, «ελθέ και σκήνωσον εν ημίν», έρχεται σ΄ αυτούς που έχουν διάθεση να αγωνισθούν.
Δια των πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου, είθε να καθαρίσουμε την ψυχή μας από τα πάθη, για να εισέλθουμε στη Βασιλεία του Θεού. Αμήν.

[IMG]http://img339.imageshack.us/img339/153/paisios1lb4.jpg[/IMG]